بررسی اثر نانوکیتوزان بر ایمنی زایی واکسن خوراکی آئروموناس هیدروفیلا در ماهی کپور معمولی

    هرچند واکسن‌های خوراکی مزایای زیادی نسبت به سایر روش‌های واکسیناسیون در آبزیان دارند، ولی به دلیل تخریب آنتی‌ژن‌های واکسنی در روده و جذب کم این آنتی‌ژن‌ها در سیستم لمفوئید روده، این روش توسعه‌ی زیادی نداشته است.  کیتوزان اخیراً در سیستم تجویز خوراکی داروها کاربرد یافته است.  در این تحقیق نانوکیتوزان از پوسته‌ی میگو استحصال شده و پس از کنترل کیفی، اثر این ماده به عنوان ادجوان خوراکی به همراه واکسن آئروموناس هیدروفیلا در ماهی کپور معمولی ارزیابی گردید.  360 قطعه ماهی کپور معمولی (67/4±5/46 گرم) به 4 گروه در سه تکرار تقسیم شدند.  تیمار اول و دوم به ترتیب با واکسن خوراکی آئروموناس هیدروفیلا و واکسن خوراکی به همراه نانوکیتوزان ایمن شدند، تیمار 3 خوراک حاوی نانوکیتوزان دریافت نمود و تیمار 4 فقط خوراک معمولی دریافت کرد.  تغذیه با خوراک‌های تجربی (واکسن خوراکی) در روزهای 1 تا 5 و 20 تا 25 انجام گرفت.  از ماهی‌ها در روزهای 25، 40 و 55 خون‌گیری انجام شده و برخی پاسخ‌های ایمنی شامل عیار آنتی‌بادی، فعالیت لایزوزیم سرم، قدرت باکتری‌کشی سرم، میزان IgM، فعالیت کمپلمان و فعالیت نیتروبلوتترازولیوم (NBT) بین تیمارها مقایسه گردید.  بعد از آخرین مرحله‌ی نمونه‌گیری ماهی‌های هر تیمار با باکتری بیماری‌زای آئروموناس هیدروفیلا چالش داده شدند.  نتایج نشان داد برخی شاخص‌های ایمنی غیر اختصاصی در بین تیمارها بهبود معنی‌داری داشته است، به طوری که فعالیت لایزوزیم، قدرت باکتری‌کشی سرم، NBT و میزان IgM در تیمار 2 (واکسن + نانوکیتوزان) در هر سه مرحله نمونه‌گیری افزایش معنی‌داری نسبت به کنترل نشان داد (05/0P<).  در تیمار یک (واکسن) و تیمار سه (نانوکیتوزان) افزایش نسبی مشاهده شد.  فعالیت کمپلمان در بین تیمارها تفاوت معنی‌داری نشان نداد (05/0P>).  تیتر آنتی‌بادی ضد آئروموناس هیدروفیلا در مرحله‌ی اول و دوم نمونه‌گیری در تیمارهای 1 و 2 افزایش معنی‌داری نسبت به تیمار کنترل داشت (05/0P<).  تلفات بعد از چالش تحت تأثیر ایمن‌سازی خوراکی ماهی‌ها با واکسن آئروموناس هیدروفیلا و نانوکیتوزان قرار نگرفت (05/0P>).  لذا می‌توان نتیجه گرفت که ایمن‌سازی خوراکی ماهی کپور معمولی با واکسن خوراکی آئروموناس هیدروفیلا به همراه نانوکیتوزان هر چند بهبود برخی شاخص‌های ایمنی غیر اختصاصی ماهی کپور معمولی را باعث می‌شود، ولی در میزان محافظت ماهی و عیار آنتی‌بادی سرمی ضد آئرموناس هیدروفیلا  تأثیر معنی‌داری ندارد.